O co tu chodzi?

W muzeum zabawka staje się eksponatem. Zostaje zmierzona, opisana, zbadana w kontekście historycznym. W księgach inwentarzowych nie ma ocen, czy opinii. Nie ma też miejsca na wylewne wspomnienia czy emocje. A przecież nawet najbrzydsza zabawka może stać się dziś czymś w rodzaju kotwicy czasu, wehikułu, który przeniesie zwiedzającego do czasów jego dzieciństwa. To są wartości przedmiotów, których nie da się pokazać, zmierzyć, sklasyfikować. Wystawa polskich zabawek z epoki PRL ma przywołać takie emocje, wspomnienia, wzruszenia...chcemy je zebrać i pokazać tu - w wirtualnej sali wystawy Made in Poland - zabawki z polskich spółdzielni zabawkarskich.

Oglądaj, wspominaj i pisz...buduj bloga razem z Klocki Hocki

Piłkarz z PCW





Lalka-piłkarz w stroju kadry narodowej z początku lat. 70. XX w. - jeden z kompletu całej drużyny tzw. orłów górskiego, zaprojektowanej przez krakowskiego rzeźbiarza Bronisława Chromego dla krakowskiej spółdzielni chemiczno-zabawkarskiej „Pomoc”. Lalki tego typu wykonywane były z polichlorku winylu – tworzywa bardzo nowoczesnego w tamtych latach.
Po wprowadzeniu tego wzoru na rynek, przedstawiciele PZPN zamówili w wytwórni od razu 500 sztuk na potrzeby promocji polskiej kadry piłkarskiej. Lalki te były darowane przeciwnikom reprezentacji Polski podczas spotkań międzynarodowych.







fot. Monika Cybulska

Kuchenka - wzór zatwierdzony





Zabawka produkowna od 1965 r. przez Częstochowskie Zakłady Zabawkarskie. W czasach PRL wszystkie zabawki, przed wprowadzeniem na rynek musiały być "komisyjnie zatwierdzone". Trudno teraz oceniać, czy chodziło o kontrolę norm jakosci, czy słusznosci ideologicznej;). Prototypy zabawek przedstawiano do akceptacji różnym instytucjom, którego tego wymagały, np.: Ministerstwu Handlu Wewnętrznego, czy Krajowemu Związkowi Spółdzielni Zabawkarskich. Pierwowzór kuchenki, która potem trafiła do masowej produkcji, to kolejna perełka kolekcjonerska w naszych zbiorach.










zdjęcie: Monika Cybulska

Pistolet z Precyzji


Zabawka kultowa. Podstawowe wyposażenie małych, podwórkowych "Janków Kosów" i "Hansów Klossów". Obok saturatora i butów Relaks to kolejny, niekwestionowany symbol życia codziennego w czasach PRL. Pistolet produkowany był w latach 70. XX w. przez Spółdzielnię Pracy Zabawkarsko-Metalową "Precyzja", która miesciła się w Kielcach przy ul. Kusocińskiego 50.










zdjęcie: Monika Cybulska

Aga, lat 2



W 1974 r. Agnieszka miała 2 latka. Zdjęcie z tatą i szmacianą lalką zostało zrobione w Kielcach na Placu Wolnosci, blisko dzisiejszej siedziby Muzeum Zabawek i Zabawy.
Takie lalki były produkowane m.in. przez Spółdzielnię Pracy "Swiętokrzyska", która miesciła się w Kielcach przy ul. Kosciuszki 11.

Magda, lat 2


Jesień 1980 r. Magda dorwała zabawkę któregos ze swoich kuzynów. Widocznie plastikowy samolot był dla dwulatki bardziej atrakcyjny, niż jakakolwiek lalka.

Kombajn zbożowy



Metalowy kombajn - zabawka z napędem sprężynowym, nakręcana kluczykiem. Został wyprodukowany przez Częstochowskie Zakłady Zabawkarskie w latach 50. XX w. jako reklama Państwowego Osrodka Maszyn, w czasach, kiedy na polskich polach kombajnów jeszcze nie było. Nigdy nie trafił do masowej produkcji. Była to wersja limitowana, a w związku z tym - dzis - perełka dla kolekcjonerów.






zdjęcie: Monika Cybulska

Lowesonia


Wystawie towarzyszy promieniująca miłością Lowesonia - wielka, drewniana pudelka z brylantowymi oczami. Jej pierwowzór, plastikowa, nieprzytulna maskotka z czerwonymi oczami spogląda na zwiedzających z gabloty. Wspomnienie łódzkiej artystki, fotograficzki - Joasi Miklaszewskiej, która bała się w dzieciństwie swojej zabawki. Po latach została nią na nowo obdarowana przez grupę przyjaciół. Postanowiła więc zamienić ten strach i nienawisć w miłosć. Z nielubianej zabawki uczyniła obiekt twórczej eksploracji. Nowa wersja Soni zwiedziła całą Polskę, była również prezentowana w Tokio. Teraz promieniuje miłoscią w naszym muzeum.

Monika, lat 3


W 1982 r. Monika miała 3 latka. Do zdjęcia pozuje ze swoją ulubioną lalką Kasią.

Maski PCW



Muzeum Zabawek i Zabawy powstało 30 lat temu dzięki inicjatywie działaczy z Krajowego Związku Spółdzielni Zabawkarskich. W związku z tym, w zbiorach znajduje się ogromna ilosć półproduktów, które były wykorzystywane do produkcji zabawek.
M.in. twarze lalek - maski z PCW, które służyły do wyrobu powszechnych w Polsce w latach 70. i 80. XX w. długonogich szmacianek.












zdjęcie: Monika Cybulska

Wkrótce otwarcie...


Klocki ABC



Drewniane klocki z literkami i obrazkami były produkowane przez kielecką spółdzielnię zabawkarską "Gromada" od 1960 r., niezmiennie przez 30 lat. Wzór dotarł do przedsiębiorstwa za pośrednictwem firmy eksportowej Coopexim aż z Japonii, a polski patent opracował uzdolniony konstruktor - Marian Manecki.

Na wystawie prezentujemy oryginalny wyrób, a także replikę, tj. powiększone w skali klocki - siedziska.


zdjęcia: Monika Cybulska/Archiwum Muzeum Zabawek i Zabawy