Lepsze niż Lego, popularniejsze niż Kostka Rubika?

Czy wiecie jaka była największa obsesja (misja?)działaczy Krajowego Związku Spółdzielni Zabawkarskich? Otóż: analizując sprawozdania z lat 70. dotyczące produkcji zabawek w Polsce, przeglądając wycinki prasowe na ten temat, wyłania się wielkie pragnienie wspólne dla ówczesnych prezesów branży zabawkarskiej, projektantów, producentów: stworzyć zabawkę na miarę klocków Lego, przebić się z polską wynalazczością do świadomości tysięcy dzieci na świecie. Niestety, pomimo szeroko zakrojonej promocji tzw. polish doll misja stała się jedynie piękną peerelowską mrzonką. Czasy się zmieniły, Krajowego Związku Spółdzielni Zabawkarskich już dawno nie ma, ale echa marzeń pozostały. To jako pierwsze przyszło mi do głowy po przeczytaniu artykułu na temat klocków Cobi. Czyżby klocki produkowane od kilku lat w Mielcu były wreszcie spełnieniem dążeń związkowych marzycieli?

Z radością donoszę...

...że moda na zabawki PRL wciąż trwa! A wiemy to nie tylko ze swojego podwórka, ale też śledząc uważnie rozmaite inicjatywy związane z tym tematem, a podejmowane przez szereg instytucji w Polsce. Tylko w tym roku aż trzy muzea wypożyczały od nas peerelowskie artefakty, aby przybliżyć współczesnym dzieciom, czym bawili i fascynowali się ich rodzice, babcie i dziadkowie. I tak w: Muzeum Górnosląskim w Bytomiu mogliśmy przeżyć sentymentalną podróż do czasów gdy na szklanych ekranach królował Reksio, Rumcajs i Makowa Panienka, a wieczory umilały naścienne pokazy bajek z celuloidowych taśm. Jak kręcą nas zabawki, nawet jeśli już są pokrytymi kurzem eksponatami można doświadczyć w Muzeum Narodowym Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie. Na kolejnej wystawie, powstałej z naszych zbiorów w Muzeum Ceramiki w Bolesławcu dzisiejsi dorośli z pewnością odnajdą choć cząstkę swoich wspomnień z lat dzieciństwa.
W związku z tym, że jeszcze do niedawna zabawki made in PRL były raczej tematem niszowym, jako opiekunów największej w Polsce kolekcji zabawek produkowanych w polskich spółdzielniach zabawkarskich, cieszy nas ogromnie coraz większe grono zainteresowanych. Bardzo cenna wydaje się inicjatywa prywatnego kolekcjonera z Gdańska, pana Wojciecha Szymańskiego, który niedawno powiadomił mnie, że "wziął wreszcie sprawy w swoje ręcę" i wkrótce z małżonką otwiera w rodzinnym mieście Galerię Starych Zabawek. Ze wcześniejszych rozmów z panem Wojciechem wiem, że posiada zbiór zabawek, jakiego nie powstydziłoby się żadne muzeum, a konikiem kolekcjonera są zabawki metalowe, których najwięcej było w Polsce w pierwszych dwóch dziesięcioleciach po II wojnie światowej.

I jeszcze jedno wydarzenie, tym razem wprowadzające nasze zabawki nie do sterylnych pomieszczeń muzealnych, a na wielkie ekrany czyniąc z nich element popkultury. Niebawem będzie miała miejsce premiera filmu pokazującego jak zabawki i zabawy kształtowały światopogląd współczesnej elity kulturalno-społecznej. Do produkcji filmu "Toys" wypożyczono kilkanaście naszych obiektów. Można je obecnie obejrzeć na stałej wystawie poświęconej zabawkom z polskich spółdzielni zabawkarskich i miniwystawie z cyklu Ciekawostka miesiąca (lipiec-sierpień) umiejscowionej w muzealnym holu.

A tu zajawka do wspomnianej produkcji:

"Toys" from Culture.pl on Vimeo.

Urodziny Miśki

Koniec lat 70. XX w. Miśka obchodzi swoje 2 urodziny, o czym świadczy
ten pyszny zapewne tort na stole. A w objęciach trzyma prezent
urodzinowy - pluszowego pieska (o imieniu Piesek), który na długie
lata stanie się jej ulubionym pluszakiem. A dziś, po wielu latach
służby, wylądował na zaszczytnej półce jako zasłużony emeryt.
Pierwotnie posiadał także zielony kubraczek, który
jednak zniknął w pomroce dziejów.
Szukamy producenta.
Włacicielka skłania się do myśli, że jest
pochodzenia niebiańskiego :)

"Apel do społeczeństwa polskiego"

"Apelujemy do Społeczństwa Polskiego, do milionów Rodziców i Dzieci, do Dziadków i Babć, do Krewnych i Przyjaciół Dzieci! Nauczycieli, Wychowawców i Uczniów, Lekarzy i Psychologów! Niech nie zabraknie Waszych darów w zbiorach muzealnych. (...) Wasze dary są niezbędne dla szybkiego skompletowania reprezentatywnych dla Polski zbiorów.

Apelujemy do Kierownictwa i Rad Pedagogicznych wszelkich placówek wychowawczych (...), bądźcie organizatorami zbieractwa cennych eksponatów dla Muzeum Zabawkarstwa w Kielcach.

Apelujemy do Rodaków Zagranicą i do zrzeszających ich organizacji polonijnych - bądźcie ofiarodawcami zbiorów dla pierwszego polskiego muzeum zabawek.

Apelujemy do polskich podróżników i marynarzy - w Waszych wyprawach zwroćcie uwagę na to w dalekich krajach, co może być cenne dla polskiego muzeum zabawek. Jestesmy przekonani, że niecodzienna inicjatywa wzbogacenia Międzynarodowego Roku Dziecka powołaniem w Polsce Muzeum Zabawkarstwa pobudzi Wasze zainteresowanie i ofiarnosć - jej plony służyć będą polskim dzieciom i rodzinom oraz kulturze narodowej przez setki lat." (Muzeum Zabawkarstwa. Materiały założycielskie. Grudzień 1979 r.)

Niniejszym apel ponawiamy:)
Drodzy Rodacy, czasem to co Wam wydaje się bezużyteczne i niewartosciowe może stanowić uzupełnienie naszej kolekcji zabawek z PRL. Nie skazujcie Waszych lalek, misiów i samochodów na zapomnienie! Przyniescie je do nas!

Nominacja do nagrody...

Mili czytelnicy,

bardzo mi miło podzielić się z Wami taką oto wiadomoscią: otóż - wystawa zabawek z PRL, której ten blog jest integralną częscią została nominowana do nagrody w XXX edycji Konkursu na wydarzenie muzealne roku Sybilla 2009.Szczególnie ważne to dla nas, bo widać nie tylko my uważamy, że można cos ciekawego opowiedzieć o człowieku, o kulturze i historii za pomocą tak zwyczajnych i "mało poważnych" przedmiotów jakimi są zabawki.
Rozstrzygnięcie konkursu już 17 maja...
Trzymajcie kciuki!

Bajkowa spółdzielnia zabawkarska

Dlaczego bajkowa to chyba nie muszę tłumaczyć?;)
Tak naprawdę spółdzielnia zabawkarska jakich wiele było w Polsce w latach 70. XX w.
Mimo wielkich ambicji, co do asortymentu, ciągle borykająca się z niedostatkami materiałowo-technicznymi. Stąd misie i inne maskotki miały nietypowe kolory, bo szyto je na przykład ze skrawków tkanin obiciowych, które były zrzutem po przemysle meblarskim. Na wystawie prezentowany jest płaski i chudy pajacyk z tejże spółdzielni. W srodku wypełniony gąbką, z zewnątrz obszyty tkaniną frotte. Skądinąd ciekawy przykład wzornictwa PRL. Ciekawostką dotyczącą tej nieistniejącej już wytwórni zabawek, jest fakt, że w kilkusetstronicowym albumie prezentującym kolekcję misiów pluszowych z całego swiata autorstwa Judith Miller, pojawia się jeden tylko z Polski - wyprodukowany własnie przez "Bajkę" z Lublina.



fot. Monika Cybulska

Domek dla krasnoludków

Drewniany domek w kształcie muchomora. Ręcznie malowany. Bajkowy...w srodku mieszka gromadka krasnoludków, też drewnianych. Takie rozkładane zabawki były produkowane w latach 70. i 80. XX w. przez warszawską Spółdzielnię Pracy im. St. Dubois. Większosć była wysyłana za posrednictwem przedsiębiorstwa Coopexim na eksport do: Wielkiej Brytanii, RFN, Związku Radzieckiego, Belgii, Francji, Bułgarii i Holandii.













fot. Monika Cybulska